Science American đã nói
chuyện với Chris Meserole, một chuyên gia về chính sách đối ngoại và chuyên gia
về trí tuệ nhân tạo và công nghệ mới nổi tại Viện Brookings, một nhóm chuyên gia
cố vấn có trụ sở tại Washington, D.C.
Drone đó là một thứ gì
đó từng là độc quyền của Hoa Kỳ và một vài quốc gia công nghệ cao khác. Nhưng
khi chi phí cho công nghệ đó giảm xuống, các quốc gia như Iran cũng có thể làm
chủ được nó, và họ đã phát triển một số vũ khí tinh vi mà chúng ta khó có thể
chống lại. Điều chính mà tôi lo lắng với Iran là họ đã thực sự nắm vững các
công nghệ được điều khiển chính xác, đây là vấn đề cực kỳ khó khăn đối với Hoa
Kỳ và các đồng minh của chúng ta trong khu vực.
Khả năng của vũ khí
dẫn đường chính xác và drone?
Đó là một cuộc tấn công
thực sự tinh vi mà Iran đã thực hiện để chống lại các cơ sở chế biến dầu của Ả
Rập Saudi vào năm 2019. Họ có sự kết hợp giữa tên lửa hành trình và máy bay
không người lái, họ đã bay qua nhà máy lọc dầu. Họ biết chính xác những phần
cần thiết để gây ra thiệt hại nhiều nhất cho cơ sở hạ tầng trong khi giảm thiểu
thiệt hại về tính mạng. Độ chính xác mà họ tấn công đó thực sự là chưa từng có,
và điều đó có thể thực hiện được nhờ sự thông thạo công nghệ máy bay không
người lái và công nghệ tên lửa hành trình. Ý tôi là, Ả Rập Xê Út đã mua một
lượng vũ khí khổng lồ từ Hoa Kỳ được thiết kế để bảo đảm không phận Saudi, và
thực tế là Iran đã có thể thực hiện cuộc tấn công đó.
Iran cũng đặt ra một
mối đe dọa kỹ thuật số đối với Hoa Kỳ. Loại tấn công mạng nào đã được sử dụng
trong quá khứ?
Trong lịch sử, khoảng
một thập kỷ qua, Iran đã thực hiện từ các cuộc tấn công khá đơn giản đến
ngày càng phức tạp. Các cuộc tấn công ban đầu mà các nhóm tin tặc Iran thực
hiện là các cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán, hay tấn công DDoS. Và về
cơ bản, nơi đó có một trang web mà bạn không thích, vì vậy bạn tạo ra một loạt
các máy chủ trên khắp thế giới, tất cả đều cố gắng truy cập trang web đó cùng
một lúc, và sau đó nó bị sập. Nó là một hình thức tấn công nguyên thủy. Kiểu
tấn công này gây hậu quả lớn, nhưng cách khá đơn giản.
Một hình thức tấn công
khác với tên gọi là chiếm quyền điều khiển DNS, là tên viết tắt của máy chủ
tên miền [hoặc hệ thống]. Có một kho lưu trữ tên miền trung tâm khớp URL với
các máy chủ cụ thể trên toàn thế giới. Và nếu bạn có thể giả mạo tên miền của
ai đó, bạn có thể chuyển hướng lưu lượng truy cập cho một trang web cụ thể. Và
năm 2009 họ đã làm điều đó với mạng xã hội Twitter. Nhưng điều này
vẫn còn kém tinh vi.
Những gì đã xảy ra gần
đây là Iran đã di chuyển ngược dòng, về chất lượng và độ tinh vi của virus.
Điều đáng chú ý nhất từ trước đến nay là chương trình này có tên là Shamoon,
và virus đó có tên gọi là Wiper. Wiper đề cập đến một loại vi-rút máy tính,
một khi nó tự lây lan qua mạng máy tính, bạn có thể sử dụng để xóa từ xa tất cả
các máy tính có trên mạng đó. Hậu quả có thể rất tàn khóc, vụ hack tinh
vi nhất mà Iran đã thực hiện cho đến nay có lẽ là vụ tấn công công ty dầu mỏ
Saudi Aramco vào năm 2012. Về cơ bản, họ đã quét sạch tất cả các máy tính
Aramco ở Ả Rập Saudi (hoặc rất nhiều trong số chúng) đến mức khá nguy hiểm và
gây thiệt hại cực kỳ lớn. Tôi phải nghĩ rằng thật là tốn kém khi Aramco đối phó
với điều đó, có lẽ là hàng chục triệu.
Các cuộc tấn công có
thể ảnh hưởng đến phần cứng thiết bị
Cuộc tấn công Stuxnet mà
Mỹ và Israel thực hiện ở Iran năm 2007 là một ví dụ về loại vi-rút đó, khi bạn
xâm nhập vào hệ thống kiểm soát công nghiệp của một phần cứng hoặc cơ sở hạ
tầng cụ thể, sau đó bạn có thể bắt đầu kiểm soát và làm hỏng nó theo những cách
có hậu quả vật lý trong thế giới thực. Nỗi sợ hãi mà hầu hết các chuyên gia
mạng có là Iran có thể phát triển khả năng xâm nhập vào ICS của các nhà máy
điện hạt nhân hoặc lưới điện ở Mỹ, chúng tôi biết rằng họ đang cố gắng: thậm
chí năm năm trước đây, có thông tin cho rằng họ đang cố gắng vào một con đập ở
ngoại ô New York. Và nếu họ phát triển loại khả năng đó, thì nó không còn chỉ
xóa một loạt các tệp khỏi máy tính này, mà còn có khả năng gây ra hậu quả đáng
kể trong thế giới thực.
Đơn giản nhất sẽ là
tương tự như những gì tôi tin rằng Nga đã làm ở Ukraine một vài lần, nơi họ chỉ
tắt đèn. Nếu bạn mạnh mẽ nhúng vào ICS của các công ty năng lượng và mạng, thì
đó là điều mà bạn có thể làm. Rất may, chúng tôi có khả năng phục hồi khá tốt
với sự cố mất điện quốc gia lớn ở Hoa Kỳ: chúng tôi có rất nhiều hệ thống điện
và năng lượng khác nhau hoạt động trên khắp đất nước mà bạn cơ bản phải cấy
virus trên tất cả hàng trăm hệ thống khác nhau. Có lẽ cuộc tấn công trong thế
giới thực lớn nhất của một ICS mà sẽ có hậu quả nghiêm trọng nhất sẽ là một mục
tiêu các hệ thống điều tiết các đập, đặc biệt là các đập có dân số lớn ở hạ
lưu. Về lý thuyết, bạn có thể làm suy giảm tính toàn vẹn của con đập hoặc chỉ
cố tình nói với nó để cho nước chảy qua và giải phóng tất cả nước trong hồ chứa
trên một quần thể ở hạ lưu. Một lĩnh vực khác mà rất nhiều chuyên gia lo lắng
sẽ là cơ sở hạ tầng bệnh viện.
Nhưng theo tôi được biết
Iran vẫn chưa xâm nhập hệ thống này-đúng không?
Chúng tôi biết rằng họ
đã cố gắng; chúng tôi không biết rằng họ đã thành công. Có một tin tức lớn vào
tháng 11, nơi Microsoft công khai tuyên bố rằng họ đã cản trở một nỗ lực của
người Iran. Microsoft đã phát hiện ra rằng đơn vị tin tặc APT 33 đang cố
xâm nhập vào tài khoản của một số lượng khá lớn các nhà sản xuất ICS khác nhau.
Đó là một thông báo rất lớn rằng Iran thực sự đang cố gắng phát triển các khả
năng của ICS khá tinh vi.
Trong tương lai gần
cuộc tấn công mạng nào có thể thực hiện từ Iran?
Trong thời gian tới, tôi
hy vọng họ sẽ thực hiện một số cuộc tấn công cấp thấp. Mỗi lần có một cuộc
khủng hoảng lớn giữa Hoa Kỳ và Iran, chúng ta đều thấy sự gia tăng tấn công
không gian mạng đối với các dịch vụ tài chính, ngành dầu mỏ hoặc các cơ quan
chính phủ Hoa Kỳ. Và những gì Iran đang cố gắng làm là dự kiến một lượng sức
mạnh nhất định đồng thời thăm dò các lỗ hổng mà họ có thể khai thác trong bất
kỳ cuộc tấn công lớn.
Nhưng tôi có thể lạc
quan hơn một chút so với nhiều chuyên gia khác. Tôi đã hoài nghi rằng họ có thể
thực hiện một cuộc tấn công mạng sẽ thực sự gây bất lợi cho chúng ta theo cách
mà cuộc tấn công chống lại Soleimani gây bất lợi cho Iran. Trong không gian ảo,
chúng đủ tốt để gây phiền toái chiến lược, nhưng tôi không biết rằng chúng nhất
thiết phải sẵn sàng hoặc có khả năng gây ra thảm họa chiến lược cho Hoa Kỳ hay
không. Tất nhiên chúng ta nên cảnh giác tất cả.