Bài viết được sự tư vấn chuyên môn của BS Phạm Văn Phú, Quản lý Y khoa Khu vực Đông Nam Bộ , Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
1. Vắc xin phòng viêm phổi và các bệnh do phế cầu khuẩn
Vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gây ra 4 căn bệnh nguy hiểm chết người: viêm phổi, viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu) và là nguyên nhân gây tử vong nhanh ở người cao tuổi, đặc biệt là người đang mắc các bệnh mãn tính như COPD, lao phổi, tim mạch, tiểu đường…
Các triệu chứng ban đầu của bệnh có thể kể đến như: sốt cao, đau ngực, khó thở, ho ra đờm. Bệnh do phế cầu khuẩn xâm lấn như: viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu … diễn tiến rất nhanh.
Bệnh còn có thể gây các biến chứng nguy hiểm như: tổn thương các dây thần kinh sọ não, viêm tắc tĩnh mạch, viêm phổi, viêm thận, thậm chí tử vong, hoặc để lại những di chứng mù, điếc, liệt và chậm phát triển tâm thần kinh…
Vắc xin phòng các bệnh do phế cầu khuẩn Prevenar 13 (Bỉ) và vắc xin Pneumovax 23 (Mỹ) được khuyến cáo tiêm cho người trưởng thành, người cao tuổi, người mắc bệnh nền, bệnh mãn tính.
Lịch tiêm chủng cho người trưởng thành: cần tiêm 1 mũi vắc xin Prevenar 13 và 1 mũi vắc xin Pneumovax 23.
Người đã tiêm vắc xin phế cầu 13 vẫn rất cần tiêm thêm vắc xin phế cầu 23 để tăng mức độ bảo vệ khỏi các chủng phế cầu khuẩn nguy hiểm không có trong vắc xin phế cầu 13 nhằm tạo cơ hội cho cơ thể tiếp cận lại các tuýp huyết thanh có trong vắc xin phế cầu 13 đã tiêm trước đó. Từ đó, củng cố hệ miễn dịch góp phần vào việc phòng bệnh của các tuýp huyết thanh đã có trong PCV đồng thời mở rộng bảo vệ thêm những tuýp huyết thanh mới có trong PPSV23 mà không có trong PCV13.
Đồng thời, hiện nay vi khuẩn phế cầu có hơn 100 tuýp gây bệnh. Mặc dù vắc xin phế cầu 13 bảo vệ chống lại các chủng phổ biến nhất, nhưng vắc xin phế cầu 23 tăng khả năng bảo vệ rộng hơn và hiệu quả hơn đối với các bệnh do phế cầu khuẩn xâm lấn, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh lý phế cầu xâm lấn như người thuộc nhóm suy giảm miễn dịch, ghép ốc tai, dò dịch não tủy, mắc các bệnh mạn tính (gan/thận/tim/phổi), hút thuốc lá, nghiện rượu…
Ngoài ra, các tổ chức y tế như Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị tiêm vắc xin phế cầu 23 cho những người đã tiêm phế cầu 10 hoặc phế cầu 13, đặc biệt nếu họ thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc phế cầu xâm lấn hoặc đã tiêm phòng từ lâu.
Vắc xin Prevenar 13 bảo vệ người trưởng thành trước nguy cơ nhiễm các bệnh lý nguy hiểm do phế cầu khuẩn: viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa và nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu)2. Vắc xin phòng bệnh cúm mùa
Virus cúm biến đổi hàng năm nên được gọi là cúm mùa. Không chỉ gây ra tình trạng sốt cao đột ngột, ớn lạnh, ho khan, nhức đầu, sổ mũi, đau họng và đau cơ và khớp…, bệnh cúm còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm phế quản, hen suyễn, nhiễm trùng tai, có thể dẫn đến tử vong nếu không phát hiện và điều trị kịp thời.
Các vắc xin phòng cúm dành cho người lớn hiện có các loại:Vắc xin Influvac Tetra 0.5ml (Hà Lan)
Vắc xin GC Flu Quadrivalent 0.5ml (Hàn Quốc)
Vắc xin Vaxigrip Tetra 0.5ml (Pháp)
Vắc xin Ivacflu-S 0.5ml (Việt Nam)
Người trưởng thành tiêm vắc xin hàng năm để phòng ngừa bệnh cúm và các biến chứng do cúm. Tiêm cúm nhắc lại hằng năm giúp phòng ngừa 1 cách cập nhật và hiệu quả các chủng cúm đang lưu hành.
Tiêm vắc xin cúm hàng năm giúp người lớn chủ động phòng ngừa nguy cơ mắc cúm
Virus cúm biến đổi hàng năm nên được gọi là cúm mùa. Không chỉ gây ra tình trạng sốt cao đột ngột, ớn lạnh, ho khan, nhức đầu, sổ mũi, đau họng và đau cơ và khớp…, bệnh cúm còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm phế quản, hen suyễn, nhiễm trùng tai, có thể dẫn đến tử vong nếu không phát hiện và điều trị kịp thời.
Các vắc xin phòng cúm dành cho người lớn hiện có các loại:Vắc xin Influvac Tetra 0.5ml (Hà Lan)
Vắc xin GC Flu Quadrivalent 0.5ml (Hàn Quốc)
Vắc xin Vaxigrip Tetra 0.5ml (Pháp)
Vắc xin Ivacflu-S 0.5ml (Việt Nam)
Người trưởng thành tiêm vắc xin hàng năm để phòng ngừa bệnh cúm và các biến chứng do cúm. Tiêm cúm nhắc lại hằng năm giúp phòng ngừa 1 cách cập nhật và hiệu quả các chủng cúm đang lưu hành.
Tiêm vắc xin cúm hàng năm giúp người lớn chủ động phòng ngừa nguy cơ mắc cúm3.Vắc xin phòng Ho gà – Bạch hầu – Uốn ván
Là bệnh truyền nhiễm cấp tính, bệnh bạch hầu có thể biến chứng thành viêm phổi, suy tim, dẫn đến tử vong trong vòng 6-10 ngày. Ho gà có thể làm người bệnh suy yếu và dễ bị biến chứng như thiếu dinh dưỡng, viêm phổi, viêm não, tăng áp phổi, nhiễm trùng cơ hội; uốn ván có thể gây tử vong với các biến chứng: viêm phổi, co thắt thanh quản, động kinh, thuyên tắc phổi, suy thận nặng (suy thận cấp)… Chỉ trong năm 2017, thế giới ghi nhận 38.000 người chết vì uốn ván và 8.819 trường hợp mắc bệnh bạch hầu.
Có 2 loại vắc xin phối hợp phòng các bệnh Ho gà – Bạch hầu – Uốn ván dành cho người lớn là:Vắc xin Adacel (Pháp)
Vắc xin Boostrix (Bỉ)
Đặc biệt, vắc xin Boostrix và Adacel có thể sử dụng cho phụ nữ mang thai giúp phòng bệnh cho mẹ và trẻ sau khi sinh chưa đến tuổi tiêm chủng chủ động các vắc xin có thành phần trên góp phần bảo vệ liên tục các bệnh lý bạch hầu, ho gà, uốn ván và hạn chế “khoảng trống miễn dịch” cho trẻ.
Là bệnh truyền nhiễm cấp tính, bệnh bạch hầu có thể biến chứng thành viêm phổi, suy tim, dẫn đến tử vong trong vòng 6-10 ngày. Ho gà có thể làm người bệnh suy yếu và dễ bị biến chứng như thiếu dinh dưỡng, viêm phổi, viêm não, tăng áp phổi, nhiễm trùng cơ hội; uốn ván có thể gây tử vong với các biến chứng: viêm phổi, co thắt thanh quản, động kinh, thuyên tắc phổi, suy thận nặng (suy thận cấp)… Chỉ trong năm 2017, thế giới ghi nhận 38.000 người chết vì uốn ván và 8.819 trường hợp mắc bệnh bạch hầu.
Có 2 loại vắc xin phối hợp phòng các bệnh Ho gà – Bạch hầu – Uốn ván dành cho người lớn là:Vắc xin Adacel (Pháp)
Vắc xin Boostrix (Bỉ)
Đặc biệt, vắc xin Boostrix và Adacel có thể sử dụng cho phụ nữ mang thai giúp phòng bệnh cho mẹ và trẻ sau khi sinh chưa đến tuổi tiêm chủng chủ động các vắc xin có thành phần trên góp phần bảo vệ liên tục các bệnh lý bạch hầu, ho gà, uốn ván và hạn chế “khoảng trống miễn dịch” cho trẻ.
4. Vắc xin phòng ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng, mụn cóc sinh dục… do virus HPV
Bệnh ung thư cổ tử cung được biết đến là “cơn ác mộng” của phụ nữ. Trên thế giới cứ 2 phút lại có 1 người phụ nữ tử vong do ung thư cổ tử cung. Tại Việt Nam, mỗi ngày có khoảng 7 người phụ nữ tử vong do ung thư cổ tử cung và 14 trường hợp mới được chẩn đoán mắc bệnh. Ngoài việc là tác nhân chính gây ung thư cổ tử cung, virus HPV còn dẫn đến một loạt bệnh ung thư nguy hiểm ở cả nam và nữ như ung thư âm hộ, âm đạo, vòm họng và hậu môn.
Vắc xin phòng virus HPV giúp ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm và các tổn thương tiền ung thư, cũng như loạn sản gây ra bởi các type virus HPV như 6, 11, 16, 18, (đối với vắc xin phòng HPV 4 tuýp) và phòng bổ sung thêm 5 tuýp là 31, 33, 45, 52 và 58 (đối với vắc xin phòng HPV 9 tuýp). Vắc xin đã được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới,đã được chứng minh tính an toàn, hiệu quả và tính sinh miễn dịch tốt.
Hiện tại Việt Nam đang lưu hành 2 loại vắc xin phòng các bệnh nguy hiểm do virus HPV gồm:Gardasil (Mỹ)
Gardasil 9 (Mỹ)
Trong đó vắc xin Gardasil 9 được chỉ định cho cả nam giới và nữ giới từ 9 đến 45 tuổi phòng các bệnh ung thư nguy hiểm và u nhú sinh dục ở cả 2 giới, với hiệu quả lên đến TRÊN 90%.
Vắc xin phòng virus HPV giúp ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm và các tổn thương tiền ung thư, cũng như loạn sản gây ra bởi các type virus HPV ở cả nam và nữ
Bệnh ung thư cổ tử cung được biết đến là “cơn ác mộng” của phụ nữ. Trên thế giới cứ 2 phút lại có 1 người phụ nữ tử vong do ung thư cổ tử cung. Tại Việt Nam, mỗi ngày có khoảng 7 người phụ nữ tử vong do ung thư cổ tử cung và 14 trường hợp mới được chẩn đoán mắc bệnh. Ngoài việc là tác nhân chính gây ung thư cổ tử cung, virus HPV còn dẫn đến một loạt bệnh ung thư nguy hiểm ở cả nam và nữ như ung thư âm hộ, âm đạo, vòm họng và hậu môn.
Vắc xin phòng virus HPV giúp ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm và các tổn thương tiền ung thư, cũng như loạn sản gây ra bởi các type virus HPV như 6, 11, 16, 18, (đối với vắc xin phòng HPV 4 tuýp) và phòng bổ sung thêm 5 tuýp là 31, 33, 45, 52 và 58 (đối với vắc xin phòng HPV 9 tuýp). Vắc xin đã được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới,đã được chứng minh tính an toàn, hiệu quả và tính sinh miễn dịch tốt.
Hiện tại Việt Nam đang lưu hành 2 loại vắc xin phòng các bệnh nguy hiểm do virus HPV gồm:Gardasil (Mỹ)
Gardasil 9 (Mỹ)
Trong đó vắc xin Gardasil 9 được chỉ định cho cả nam giới và nữ giới từ 9 đến 45 tuổi phòng các bệnh ung thư nguy hiểm và u nhú sinh dục ở cả 2 giới, với hiệu quả lên đến TRÊN 90%.
Vắc xin phòng virus HPV giúp ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm và các tổn thương tiền ung thư, cũng như loạn sản gây ra bởi các type virus HPV ở cả nam và nữ5. Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản
Viêm não Nhật Bản có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, song thường gặp nhất ở trẻ em dưới 15 tuổi.Người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh do chưa từng được tiêm chủng trước dây và có thể bị nhiễm vi rút khi đi du lịch, lao động, công tác vào vùng lưu hành bệnh VNNB. Viêm não Nhật Bản ở người lớn thường không xảy ra dịch, nhưng lại có tỷ lệ tử vong cao, để lại những di chứng vô cùng nặng nề. Các di chứng có thể xảy ra khi người lớn mắc viêm não Nhật Bản gồm: liệt hay liệt tứ chi, mất khả năng ngôn ngữ, bệnh Parkinson, động kinh, rối loạn vận động, giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần, giảm thính lực,…
Người lớn chủ động tiêm ngừa vắc xin phòng viêm não Nhật Bản để được bảo vệ trước căn bệnh nguy hiểm này, đặc biệt là người trú ngụ tại địa phương đang lưu hành bệnh, cần áp dụng các biện pháp khẩn cấp phòng bệnh.
Hiện tại Việt Nam đang lưu hành vắc xin phòng viêm não Nhật Bản Imojev (Thái Lan) cho người lớn.
Viêm não Nhật Bản có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, song thường gặp nhất ở trẻ em dưới 15 tuổi.Người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh do chưa từng được tiêm chủng trước dây và có thể bị nhiễm vi rút khi đi du lịch, lao động, công tác vào vùng lưu hành bệnh VNNB. Viêm não Nhật Bản ở người lớn thường không xảy ra dịch, nhưng lại có tỷ lệ tử vong cao, để lại những di chứng vô cùng nặng nề. Các di chứng có thể xảy ra khi người lớn mắc viêm não Nhật Bản gồm: liệt hay liệt tứ chi, mất khả năng ngôn ngữ, bệnh Parkinson, động kinh, rối loạn vận động, giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần, giảm thính lực,…
Người lớn chủ động tiêm ngừa vắc xin phòng viêm não Nhật Bản để được bảo vệ trước căn bệnh nguy hiểm này, đặc biệt là người trú ngụ tại địa phương đang lưu hành bệnh, cần áp dụng các biện pháp khẩn cấp phòng bệnh.
Hiện tại Việt Nam đang lưu hành vắc xin phòng viêm não Nhật Bản Imojev (Thái Lan) cho người lớn.
6. Vắc xin phòng Sởi – Quai bị – Rubella
Sởi – Quai bị – Rubella là các bệnh truyền nhiễm cấp tính với nguy cơ lây lan nhanh, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:Bệnh Sởi gây viêm thanh quản, viêm phế quản – phổi hoặc gây biến chứng trên hệ thần kinh như viêm màng não, viêm tủy cấp…
Bệnh Quai bị gây viêm tinh hoàn ở nam giới hoặc viêm buồng trứng ở nữ giới dẫn đến vô sinh.
Bệnh Rubella gây sảy thai, thai chết lưu, sinh non, trẻ bị dị tật bẩm sinh (điếc, bệnh tim, đục thủy tinh thể, tật mắt nhỏ, đầu nhỏ, chậm phát triển trí tuệ…).
Vắc xin MMR II (Mỹ), Priorix (Bỉ) là những loại vắc xin 3 trong 1 phòng ngừa hiệu quả bệnh Sởi – Quai bị – Rubella cho người lớn.
MMR II (Mỹ), vắc xin MMR (Ấn Độ), Priorix (Bỉ) là các loại vắc xin phòng ngừa hiệu quả bệnh Sởi – Quai bị – Rubella cho người lớn
Sởi – Quai bị – Rubella là các bệnh truyền nhiễm cấp tính với nguy cơ lây lan nhanh, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:Bệnh Sởi gây viêm thanh quản, viêm phế quản – phổi hoặc gây biến chứng trên hệ thần kinh như viêm màng não, viêm tủy cấp…
Bệnh Quai bị gây viêm tinh hoàn ở nam giới hoặc viêm buồng trứng ở nữ giới dẫn đến vô sinh.
Bệnh Rubella gây sảy thai, thai chết lưu, sinh non, trẻ bị dị tật bẩm sinh (điếc, bệnh tim, đục thủy tinh thể, tật mắt nhỏ, đầu nhỏ, chậm phát triển trí tuệ…).
Vắc xin MMR II (Mỹ), Priorix (Bỉ) là những loại vắc xin 3 trong 1 phòng ngừa hiệu quả bệnh Sởi – Quai bị – Rubella cho người lớn.
MMR II (Mỹ), vắc xin MMR (Ấn Độ), Priorix (Bỉ) là các loại vắc xin phòng ngừa hiệu quả bệnh Sởi – Quai bị – Rubella cho người lớn7. Vắc xin phòng thủy đậu
Người lớn có nguy cơ nhiễm thủy đậu cao gấp 1,6 lần trẻ em, tỷ lệ biến chứng nặng nề (viêm phổi, nhiễm trùng da, nhiễm trùng hô hấp do vi khuẩn…) và số ca tử vong cao hơn. Tỷ lệ tử vong của viêm phổi do thủy đậu lên đến 10-30%, tỷ lệ tử vong do viêm não biến chứng từ thủy đậu chiếm từ 5-20%.
Phụ nữ mang thai (đặc biệt là khi thai kỳ trong khoảng 13-20 tuần) mắc thủy đậu có thể dẫn đến sảy thai hoặc để lại dị tật cho thai nhi (dị dạng ở sọ, đa dị tật ở tim, chứng đầu nhỏ…).
Trẻ sơ sinh mắc thủy đậu lây truyền từ mẹ diễn biến cũng rất nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong lên đến 30%.
Tiêm vắc xin phòng bệnh thuỷ đậu ở người lớn là cách tốt nhất để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm của bệnh. Có 3 loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu cho người lớn là Varivax (Mỹ), Varicella (Hàn Quốc) và Varilrix (Bỉ). Phụ nữ cần tiêm phòng vắc xin phòng bệnh thuỷ đậu trước khi có thai ít nhất 3 tháng.
Người lớn có nguy cơ nhiễm thủy đậu cao gấp 1,6 lần trẻ em, tỷ lệ biến chứng nặng nề (viêm phổi, nhiễm trùng da, nhiễm trùng hô hấp do vi khuẩn…) và số ca tử vong cao hơn. Tỷ lệ tử vong của viêm phổi do thủy đậu lên đến 10-30%, tỷ lệ tử vong do viêm não biến chứng từ thủy đậu chiếm từ 5-20%.
Phụ nữ mang thai (đặc biệt là khi thai kỳ trong khoảng 13-20 tuần) mắc thủy đậu có thể dẫn đến sảy thai hoặc để lại dị tật cho thai nhi (dị dạng ở sọ, đa dị tật ở tim, chứng đầu nhỏ…).
Trẻ sơ sinh mắc thủy đậu lây truyền từ mẹ diễn biến cũng rất nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong lên đến 30%.
Tiêm vắc xin phòng bệnh thuỷ đậu ở người lớn là cách tốt nhất để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm của bệnh. Có 3 loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu cho người lớn là Varivax (Mỹ), Varicella (Hàn Quốc) và Varilrix (Bỉ). Phụ nữ cần tiêm phòng vắc xin phòng bệnh thuỷ đậu trước khi có thai ít nhất 3 tháng.
8. Vắc xin phòng uốn ván
Bệnh uốn ván là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao ở nhiều quốc gia đang phát triển thuộc Châu Á, Châu Phi và Nam Mỹ, đặc biệt là vùng nông thôn và vùng nhiệt đới. Tại Việt Nam, bệnh uốn ván tản phát khắp các tỉnh thành trong cả nước. Tất cả mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, đặc biệt là những đối tượng nguy cơ cao như: Nông dân, nhân viên chăn nuôi, những người nghiện chích ma túy.
Để chủ động phòng uốn ván, người lớn cần tiêm các vắc xin có thành phần uốn ván như: VAT (Uốn ván đơn), Td (Bạch hầu – uốn ván), Boostrix (Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván), Adacel (Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván)
Bệnh uốn ván là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao ở nhiều quốc gia đang phát triển thuộc Châu Á, Châu Phi và Nam Mỹ, đặc biệt là vùng nông thôn và vùng nhiệt đới. Tại Việt Nam, bệnh uốn ván tản phát khắp các tỉnh thành trong cả nước. Tất cả mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, đặc biệt là những đối tượng nguy cơ cao như: Nông dân, nhân viên chăn nuôi, những người nghiện chích ma túy.
Để chủ động phòng uốn ván, người lớn cần tiêm các vắc xin có thành phần uốn ván như: VAT (Uốn ván đơn), Td (Bạch hầu – uốn ván), Boostrix (Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván), Adacel (Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván)
9. Viêm màng não do não mô cầu khuẩn
Với các triệu chứng sớm rất dễ nhầm lẫn với bệnh cúm thông thường (sốt, buồn nôn, nôn, buồn ngủ, chán ăn, đau họng, nhức đầu…), bệnh do não mô cầu khuẩn đặc biệt nguy hiểm do khó chẩn đoán, diễn tiến trầm trọng, có thể gây tử vong nhanh.
9-15 giờ sau khi bị vi khuẩn não mô cầu xâm lấn, người bệnh cứng cổ, sợ ánh sáng, vô cùng đau đớn. Sau 16-24h, bệnh nhân rơi vào hôn mê, mê sảng, co giật, mất ý thức và tử vong.
Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cuba), vắc xin Bexsero (Ý) và vắc xin Menactra (Mỹ) được Bộ Y tế khuyến cáo tiêm cho người trưởng thành, người có hệ miễn dịch kém, người có bệnh lý nền để phòng các bệnh viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng tim, viêm khớp, viêm mũi họng, viêm phổi do não mô cầu khuẩn với 5 nhóm huyết thanh phổ biến A, B, C, Y, W-135.
Với các triệu chứng sớm rất dễ nhầm lẫn với bệnh cúm thông thường (sốt, buồn nôn, nôn, buồn ngủ, chán ăn, đau họng, nhức đầu…), bệnh do não mô cầu khuẩn đặc biệt nguy hiểm do khó chẩn đoán, diễn tiến trầm trọng, có thể gây tử vong nhanh.
9-15 giờ sau khi bị vi khuẩn não mô cầu xâm lấn, người bệnh cứng cổ, sợ ánh sáng, vô cùng đau đớn. Sau 16-24h, bệnh nhân rơi vào hôn mê, mê sảng, co giật, mất ý thức và tử vong.
Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cuba), vắc xin Bexsero (Ý) và vắc xin Menactra (Mỹ) được Bộ Y tế khuyến cáo tiêm cho người trưởng thành, người có hệ miễn dịch kém, người có bệnh lý nền để phòng các bệnh viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng tim, viêm khớp, viêm mũi họng, viêm phổi do não mô cầu khuẩn với 5 nhóm huyết thanh phổ biến A, B, C, Y, W-135.
10. Vắc xin phòng viêm gan A, B
Viêm gan siêu vi B là bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây lan nhanh, có khả năng gây viêm gan cấp, mạn tính, xơ gan và đặc biệt là ung thư gan,… Tiêm phòng vắc xin viêm gan siêu vi A, B cho người lớn là phương pháp phòng bệnh chủ động cho những đối tượng không có kháng thể hoặc lượng kháng thể suy giảm không đủ bảo vệ cơ thể.
Hiện Việt Nam đang lưu hành vắc xin Twinrix (Bỉ) phòng viêm gan A và viêm gan B phối hợp và các loại vắc xin phòng viêm gan B đơn giá như:Engerix B (Bỉ)
Euvax B (Hàn Quốc)
Heberbiovac (Cu Ba)
Gene Hbvax (Việt Nam)
Twinrix (Bỉ)
Viêm gan siêu vi B là bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây lan nhanh, có khả năng gây viêm gan cấp, mạn tính, xơ gan và đặc biệt là ung thư gan,… Tiêm phòng vắc xin viêm gan siêu vi A, B cho người lớn là phương pháp phòng bệnh chủ động cho những đối tượng không có kháng thể hoặc lượng kháng thể suy giảm không đủ bảo vệ cơ thể.
Hiện Việt Nam đang lưu hành vắc xin Twinrix (Bỉ) phòng viêm gan A và viêm gan B phối hợp và các loại vắc xin phòng viêm gan B đơn giá như:Engerix B (Bỉ)
Euvax B (Hàn Quốc)
Heberbiovac (Cu Ba)
Gene Hbvax (Việt Nam)
Twinrix (Bỉ)
11. Vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh muỗi truyền có tốc độ lây lan nhanh nhất thế giới với tỷ lệ tử vong cao. Căn bệnh nhiệt đới này đã trở thành mối đe dọa trên toàn cầu, với số ca mắc tăng cao kỷ lục gấp 30 lần trong hơn 50 năm qua với ước tính khoảng 100 – 400 triệu ca nhiễm bệnh hàng năm.
Sốt xuất huyết do virus Dengue gây bệnh, có 4 tuýp huyết thanh khác nhau là DENV-1, DENV-2, DENV-3 và DENV-4, bệnh nhân nhiễm tuýp huyết thanh nào sẽ chỉ có khả năng miễn dịch với duy nhất tuýp đó. Vì vậy một người có thể mắc tối đa 4 lần sốt xuất huyết, thậm chí lần tái nhiễm sau sẽ nặng hơn lần đầu.
Vắc xin sốt xuất huyết có hiệu quả phòng bệnh do 4 tuýp huyết thanh sốt xuất huyết gây ra lên đến 80,2% và ngăn chặn nguy cơ nhập viện, biến chứng nặng đến 90,4% khi tiêm đúng lịch, đủ liều theo khuyến cáo. Vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn.
Phác đồ tiêm vắc xin sốt xuất huyết Qdenga do hãng vắc xin và dược phẩm Takeda (Nhật Bản) nghiên cứu, sản xuất tại Đức, gồm 2 mũi như sau:Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên;
Mũi 2: Cách mũi đầu tiên 3 tháng.
Sốt xuất huyết là bệnh muỗi truyền có tốc độ lây lan nhanh nhất thế giới với tỷ lệ tử vong cao. Căn bệnh nhiệt đới này đã trở thành mối đe dọa trên toàn cầu, với số ca mắc tăng cao kỷ lục gấp 30 lần trong hơn 50 năm qua với ước tính khoảng 100 – 400 triệu ca nhiễm bệnh hàng năm.
Sốt xuất huyết do virus Dengue gây bệnh, có 4 tuýp huyết thanh khác nhau là DENV-1, DENV-2, DENV-3 và DENV-4, bệnh nhân nhiễm tuýp huyết thanh nào sẽ chỉ có khả năng miễn dịch với duy nhất tuýp đó. Vì vậy một người có thể mắc tối đa 4 lần sốt xuất huyết, thậm chí lần tái nhiễm sau sẽ nặng hơn lần đầu.
Vắc xin sốt xuất huyết có hiệu quả phòng bệnh do 4 tuýp huyết thanh sốt xuất huyết gây ra lên đến 80,2% và ngăn chặn nguy cơ nhập viện, biến chứng nặng đến 90,4% khi tiêm đúng lịch, đủ liều theo khuyến cáo. Vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn.
Phác đồ tiêm vắc xin sốt xuất huyết Qdenga do hãng vắc xin và dược phẩm Takeda (Nhật Bản) nghiên cứu, sản xuất tại Đức, gồm 2 mũi như sau:Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên;
Mũi 2: Cách mũi đầu tiên 3 tháng.
12. Vắc xin phòng bệnh zona thần kinh
Zona thần kinh là bệnh do virus Varicella Zoster gây ra, ảnh hưởng đến thần kinh nhưng biểu hiện ngoài da. Người mắc bệnh zona thường gặp các triệu chứng đau dữ dội, cảm giác nóng rát, ngứa ran hoặc ngứa, sốt, mệt mỏi, mất ngủ. Các mụn nước zona thường tập trung thành chùm và thưởng chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể, khi vỡ sẽ hình thành các vết loét, rỉ dịch. Sau đó, vết thương đóng vảy và lành dần, nhưng có thể để lại vết thâm hoặc sẹo nếu không chăm sóc đúng cách.
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh zona thần kinh, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc những người có hệ miễn dịch yếu. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như liệt mặt, giảm thị lực, thậm chí mù lòa, viêm não, viêm màng não… Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, khoảng 1 – 4% người mắc zona thần kinh phải nhập viện vì biến chứng và khoảng 10 – 18% sẽ gặp phải tình trạng đau dây thần kinh kéo dài sau khi khỏi bệnh.
Vắc xin zona thần kinh Shingrix được khuyến cáo sử dụng cho người từ 50 tuổi trở lên và những người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh zona. Vắc xin có hiệu quả lên tới 97% trong việc phòng ngừa zona thần kinh và giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng nguy hiểm khác với hiệu quả cao lên đến hơn 90%.
Lịch tiêm vắc xin phòng bệnh zona Shingrix:
Đối với người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc Zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch do bệnh lý/liệu pháp điều trị…), lịch tiêm 2 mũi như sau:Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1
Đối với người từ 50 tuổi trở lên (hệ miễn dịch bình thường), lịch tiêm 2 mũi như sau:Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1
Zona thần kinh là bệnh do virus Varicella Zoster gây ra, ảnh hưởng đến thần kinh nhưng biểu hiện ngoài da. Người mắc bệnh zona thường gặp các triệu chứng đau dữ dội, cảm giác nóng rát, ngứa ran hoặc ngứa, sốt, mệt mỏi, mất ngủ. Các mụn nước zona thường tập trung thành chùm và thưởng chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể, khi vỡ sẽ hình thành các vết loét, rỉ dịch. Sau đó, vết thương đóng vảy và lành dần, nhưng có thể để lại vết thâm hoặc sẹo nếu không chăm sóc đúng cách.
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh zona thần kinh, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc những người có hệ miễn dịch yếu. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như liệt mặt, giảm thị lực, thậm chí mù lòa, viêm não, viêm màng não… Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, khoảng 1 – 4% người mắc zona thần kinh phải nhập viện vì biến chứng và khoảng 10 – 18% sẽ gặp phải tình trạng đau dây thần kinh kéo dài sau khi khỏi bệnh.
Vắc xin zona thần kinh Shingrix được khuyến cáo sử dụng cho người từ 50 tuổi trở lên và những người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh zona. Vắc xin có hiệu quả lên tới 97% trong việc phòng ngừa zona thần kinh và giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng nguy hiểm khác với hiệu quả cao lên đến hơn 90%.
Lịch tiêm vắc xin phòng bệnh zona Shingrix:
Đối với người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc Zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch do bệnh lý/liệu pháp điều trị…), lịch tiêm 2 mũi như sau:Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1
Đối với người từ 50 tuổi trở lên (hệ miễn dịch bình thường), lịch tiêm 2 mũi như sau:Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1